شرح مصاحبه آقاي ماجدي سفير سفارت ايران در برلين با خبرگزاري ايسنا
در مصاحبه با آقاي ماجدي سفير سفارت ايران در برلين قبول دارد كه هنوز بانك‌هاي بزرگ آلماني به صورت جدي با ايران وارد تعامل نشده‌اند ولي مي‌گويد كه تمايل براي از سر گيري روابط بانكي و مالي با ايران وجود دارد. او در مورد دليل تاخير به وجود آمده در همكاريهاي بانكي تهران ـ برلين تاكيد مي‌كند كه علاوه بر مانع‌تراشي‌ها و صدور دستورالعمل‌هاي گاه و بي‌گاه آمريكا، سود كم بانك‌هاي بزرگ اروپايي و ضرر ده شدن برخي از آنها در كنار آماده نبودن بانك‌هاي كشورمان از لحاظ فني براي اتصال به شبكه‌هاي بين‌المللي هم در اين تاخير بي‌تاثير نبوده است.
به نظر ايشان كه از ديپلمات‌ها و كارشناسان با تجربه اقتصادي هم هستند، مباحث سياسي و انتخابات آمريكا را در ترديد بانك‌هاي بزرگ اروپايي براي تعامل مالي با ايران تاثير گذار بوده است.
ديپلمات ٧١ ساله كشورمان با انتقاد از ضررهايي كه مردم بابت سرمايه‌گذاري‌هاي زود بازده اقتصادي در دولت قبل متحمل شده‌اند تاكيد مي‌كند كه براي به ثمر نشستن پروژه‌هايي كه در آينده ايران اثراتي بلند مدت داشته باشد حداقل بايد يك سال تحمل كرد..
علي ماجدي اقتصاددان و ديپلمات با سابقه كشورمان كه حدود دو سال است مسووليت سفارت ايران در برلين را بر عهده دارد در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا، به بررسي تعامل تهران ـ برلين در پسابرجام پرداخت و در رابطه با نگرش شركتهاي آلماني در قبال همكاري با ايران تاكيد كرد كه شركتها و ساير بخش‌هاي تجاري اين كشور علاقه زيادي براي تعامل با ايران در زمينه مالي و بانكي دارند و تاكنون براي گسترش همكاريهاي بانكي با آلمان موفقيت‌هايي به دست آورده‌ايم.
وي ادامه داد: نبايد فراموش كرد كه در گذشته براي يك پرداخت يا دريافت ساده در خارج از كشور مشكلات زيادي داشته‌ايم و نقل و انتقالات مالي بسيار هزينه‌بر بود. براي انتقال پول از طريق صرافي‌ها هزينه‌هاي گزافي پرداخت مي‌شد و حتي برخي از پروژه‌هاي محدودي كه احياناً در دولت قبلي انجام مي‌شد هزينه‌هاي بسيار زيادي براي آنها پرداخت مي‌شد. اين در حالي است كه امروز بعد از اجراي برجام اين نقل و انتقالات مالي با سهولت و با اطمينان از طريق بانك‌ها انجام مي‌شود.
سفير كشورمان در آلمان با بيان اينكه كارگزاري بانك‌ها شروع شده است و بانك‌هاي متوسط و كوچك در عمل وارد ميدان همكاري با ايران شده‌اند، افزود: در حال حاضر برخي بانك‌هاي بزرگ دولتي براي تعامل با ما اعلام آمادگي كرده‌اند و اگر احياناً كشور ثالثي بخواهد مشكل ايجاد كند، با توجه به اينكه اين بانك‌ها مستقل هستند مي‌توانند با اخلال‌گران برخورد كنند.
ماجدي اذعان داشت برخي از بانك‌هاي اروپايي براي از سر گيري همكاري با ايران از جريمه‌هاي سنگيني كه قبلاً از سوي آمريكا به برخي از اين بانك‌ها تحميل شده بود ترس داشتند . وي افزود: از طرف ديگر بخشي از پرداخت‌هاي بانك‌هاي بزرگ در اروپا با دلار انجام مي‌گيرد، در حالي كه ما مي‌خواهيم با بانك‌ها تنها در قالب يورو كار كنيم و تمام اين مسائل باعث مي‌شود در محاسبات بانك‌ها ترديد ايجاد شود. آنها مي‌دانند كه با ايران فقط مي‌توانند در بخش يورو كار كنند. همچنين آنها واهمه دارند كه مبادا سهمي از عمليات بانكي خود را در آمريكا از دست بدهند و در آينده مشكل پيدا كنند.
رئيس سفارت ايران در برلين با بيان اينكه در آلمان هيچ مانع قانوني براي تعاملات بانكي با ايران وجود ندارد، خاطرنشان كرد: تنها هراس آنها براي از دست دادن بخشي از بازارشان است كه به تدريج برطرف خواهد شد، البته تا حدي جو سياسي انتخابات آمريكا در اين قضيه سهيم است. هر چند بانك‌هاي بزرگ به طور كلي محافظه‌كار هستند. علاوه بر اين اين بانك‌ها سود بسيار محدودي دارند زيرا نرخ‌هاي بهره بسيار پايين است و حتي برخي از بانك‌هاي بزرگ اروپايي در سال ۲۰۱۵ دچار ضرردهي شدند از اين رو درجه ريسك‌پذيري بانك‌ها بيش از تصور بالاست، بنابراين بخشي از اين احتياط زياد به همين موضوع باز مي‌گردد.
وي ادامه داد: ما بايد از ديد بانك‌هاي بزرگ به موضوع نگاه و محدوديت‌هاي آنها را درك كنيم چرا كه اگر زماني آمريكا بخواهد آنها را جريمه كند ـ البته حق اين كار را ندارد، اين امر موجب مي‌شود تا آنها بيش از پيش محافظه‌كار شوند، البته اين وضعيت به تدريج برطرف خواهد شد.
سفير تهران در برلين با اشاره به اينكه بانك‌هاي ايراني به دليل دور ماندن از تعاملات بين‌المللي در چند سال گذشته بايد خود را با شرايط روز بانك‌داري بين‌المللي تطبيق دهند، اين نكته را متذكر شد كه بانك‌هاي ما هم لازم است تا سيستم خود را ارتقاء دهند. چندين سال است كه ما از تعاملات با بانك‌هاي بين‌المللي دور بوديم از اين رو بايد ضمن آشنايي با مقررات بين‌المللي خود را با بانك‌داري بين‌المللي تطبيق دهيم كه اين موضوع نيز زمان‌بر است.
ماجدي تاكيد كرد: البته اين انطباق‌سازي ميان بانك‌هاي ما و بانك‌داري بين‌المللي شروع و در حال انجام است.
وي با اشاره به آمادگي بيمه‌هاي صادراتي براي همكاري با ايران خاطرنشان كرد: ما انتظار داريم تمامي روند انطباق بانك‌داري ايران با بانك‌داري بين‌المللي تا پايان سال ۲۰۱۶ برطرف و بانك‌هاي بزرگ هم با ايران وارد همكاري شوند.
اين ديپلمات كشورمان در پاسخ به اين پرسش كه در هفت ماهي كه از برجام گذشته است تعاملات اقتصادي كشورمان با اروپا را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟ گفت: ما ابتدا بايد شرايطي را در ايران فراهم مي‌كرديم تا از هرج و مرج اقتصادي كه دولت قبل ايجاد كرده بود نجات پيدا كنيم و همين امر ايجاب مي‌كرد تا به ثبات نسبي در اقتصاد برسيم كه دولت جديد هم با تمام توان اين كار را انجام داده است؛ رسيدن به ثبات اقتصادي يعني تورم قابل كنترل باشد.
وي با بيان اينكه در حال حاضر نرخ‌هاي تورم در دنيا بسيار پايين است تصريح كرد: دولت ما هم در اين زمينه موفق عمل كرده و نوسانات نرخ ارز محدود و كاملا تحت كنترل قرار گرفته است. اين درحالي ست كه با آن همه درآمد ارزي دولت قبل نتوانست سيستم ارزي قابل قبولي عرضه كند. امروز ارزهاي عمده به ريال از ثباتي نسبي برخوردار بوده و كاملاً كنترل شده هستند؛ چرا كه مديريت صحيحي در اين زمينه اعمال مي‌شود.
ماجدي با بيان اينكه تراز پرداخت‌هاي ما فاكتور ديگري است كه بايد در نظر گرفته شود، توضيح داد: تمام اين عوامل در كنار ثبات و امنيت سياسي و اقتصادي كشور باعث مي‌شود كه ما وارد فاز جديدي شويم. اين فاز جديد همان جذب سرمايه خارجي همراه با انتقال تكنولوژي و در نهايت رسيدن به بهره‌برداري و افزايش توليد ناخالص داخلي است. طي كردن اين مراحل زمان‌بر است بنابراين نبايد فضاي مثبت حاصل از برجام را خدشه‌دار كرد.
سفير سفارت ايران در برلين خاطرنشان كرد: دو اجلاس در آلمان داشتيم كه با همكاري بانك‌هاي آلماني و بانك‌هاي ايراني انجام شد. در ماه سپتامبر هم جلسه ديگري داريم كه از بانك‌هاي ايران براي ارتقاء همكاريهاي بانكي دعوت شده است تا بتوانيم دانش بانك‌داري بين‌المللي خود را با كمك سيستم بانك‌داري آلمان و با كمك وزارت اقتصاد و انرژي آنها گسترش دهيم.
وي تأكيد كرد: مذاكرات براي انجام پروژه‌ها و رسيدن به قرارداد به طور معمول بين شش ماه تا يك سال به زمان نياز دارد و بعد از اين مدت قرارداد امضا مي‌شود. سپس پروژه وارد مرحله ساخت مي‌شود. در اين دوره بخشي از آثار قراردادها كه اشتغال‌زا است ظاهر مي‌شود. به همين دليل زماني‌كه پروژه به مرحله توليد رسيد افزايش توليد و اشتغال را مي‌توانيم مشاهده كنيم. اگر انتطار داريم آثار اقتصادي برجام را زودتر از موعد برداشت كنيم يا بايد واردات را افزايش دهيم يا پروژه‌هاي زود بازده را مجددا احيا كنيم. هر دو روش قبلا امتحان خود را پس داده‌اند. روش اول مربوط به واردات است كه به معناي از بين بردن منابع كشور تلقي مي‌شود. اجراي پروژه‌هاي زود بازده در دولت قبلي موجب شد كه بانك‌ها با مشكلات زيادي مواجه شوند كه هموز ادامه دارد و ملت هم از آن منتفع نشدند. بنابراين ضرورت دارد ما به ايران و آينده قوي‌تر و با ثبات‌تر و با اقتصادي مستحكم نظر داشته باشيم، نه آنكه زمينه‌اي فراهم كنيم كه با فعاليت‌هاي نمايشي ناشي از اجراي پروژه زود بازده يا واردات، آينده اقتصادي كشور را با مشكل رو به رو سازيم. معتقدم بايد تا دو سال پس از اجراي برجام را تحمل كنيم و پس از آن ثمره‌اش را ببينيم. اگر بخواهيم عجله به خرج دهيم در عمل منافع بلند مدت و پايدار را جايگزين اهداف كوتاه مدت و مقطعي كرده‌ايم كه به نفع كشور نيست.
ماجدي در پاسخ به اينكه سخنگوي وزارت امور خارجه آلمان گفته است، آمريكايي‌ها در زمينه برجام بدعهدي مي‌كنند و طرف آلماني با طرف آمريكايي وارد مذاكره خواهد شد، گفت: اروپايي‌ها به طور كلي و آلمان‌ها به طور خاص در اين رابطه با آمريكايي‌ها مذاكرات بسياري داشته‌اند. ما هم پيگير اين موضوع هستيم. از طريق وزارت اقتصاد و هم از طريق وزارت دارايي آلمان پيگير بوده و مي‌دانيم كه آنها با آمريكايي‌ها مذاكره مي‌كنند.
وي ادامه داد: آمريكايي‌ها نمي‌گويند كه مقررات اجازه تعامل مالي و بانكي با ايران را نمي‌دهد، بلكه بحث‌هايي را مطرح مي‌كنند كه باعث ترديد بانك‌هاي اروپايي براي تعامل با ايران مي‌شود. آمريكايي‌ها امنيت رواني براي تعامل با ايران ايجاد نمي‌كنند. در حال حاضر پول در بانك‌هاي اروپايي بسيار زياد است و آنها براي برقراري فاينانس با ايران به طور كامل آمادگي دارند. آلماني‌ها با آمريكايي‌ها مذاكره مي‌كنند تا جو رواني خلاف تعامل با ايران ايجاد نكنند. به نظر ما آلمان‌ها در مذاكره با آمريكايي‌ها موفق بوده‌اند چرا كه بانك‌هايي كه با ترديد با ايران مذاكره مي‌كردند امروز مطمئن‌تر گام برمي‌دارند و همچنين بانك‌هاي متوسط به طور كامل با ما آماده همكاري هستند بنابراين ما رو به پيشرفت بودن تعاملات با بانك‌هاي آلماني را حس مي‌كنيم.
سفير ارشد سفارت ايران در برلين در رابطه با اينكه قراردادهاي ايران و آلمان در زمينه پتروشيمي به چه صورت پيش مي‌رود؟ اظهار كرد: مذاكرات مربوط به قراردادهاي دو جانبه در زمينه‌هاي مدنظر ما شروع شده و در رابطه با توسعه ميادين نفتي شركت آلماني در حال مذاكره با شركت نفت ايران است. قراردادهاي نفتي ماهيت بلند مدت دارند و براي نهايي شدن بين شش تا يك سال زمان نياز دارند ولي با توجه به اينكه برخي شركتهاي نفتي مذاكرات خود را زود شروع كرده‌اند، انتظار مي‌رود تا پايان سال جاري ميلادي يا حداكثر پايان سال شمسي مذاكرات به امضا قراردادها منتهي شوند.
وي در رابطه با تعاملات ايران و آلمان در صنعت پتروشيمي هم افزود: شركتهاي مختلفي آلماني كه قبلا هم در صنعت پتروشيمي ما فعال بودند هم اكنون مذاكرات قراردادي خود را با شركتها و هلدينگ‌هاي ايراني مثل خليج فارس، غدير و باختر شروع كرده‌اند. ما هم در سفارت برنامه ويژه‌اي داريم كه بر اساس آن سعي مي‌كنيم تا شركتهاي ايراني و آلماني گفت‌وگوهاي خود را تا رساندن به قراردادها ادامه دهند.
وي ادامه داد: تمامي اقداماتي كه در دوره پسابرجام به ويژه در زمينه نفت و توسعه ميادين نفتي با آلمان‌ها انجام شده به طور كامل جديد است. در زمينه پتروشيمي هم سابقه حضور آلمان‌ها در ايران زياد است. حدود ٤٠ درصد از مجموعه پتروشيمي كشورمان به كمك آلمان‌ها ساخته شده است.
ماجدي در ادامه با اشاره به اينكه علاوه بر بحث پتروشيمي و خودروسازي در زمينه راه‌سازي هم همكاري‌ها با آلمان در دست مذاكره و بررسي است افزود: طرف‌هاي آلماني با وزارت راه و شهرسازي كار گسترده‌اي راجع به پروژه‌هاي راه‌آهن آغاز كرده‌اند. از سوي ديگر با وزارت نيرو هم با توجه به انتقال تكنولوژي توربين‌هاي گازي نوعاف همكاري‌هايي شروع شده است. به طور كلي گفت‌وگوهاي عادي با اكثر وزارت‌خانه‌هاي كشورمان در دست انجام و مذاكره است و اميدواريم اين نوع مذاكرات قراردادي هر چه سريع‌تر به نتيجه برسند.
سفير سفارت كشورمان در برلين همچنين در مورد آغاز مذاكرات فاينانس بين تهران و برلين گفت: در اين زمينه مذاكراتي صورت گرفته است و با وجود اينكه اعلام مي‌شود همكاريهاي بانكي آن طور كه بايد و شايد پيشرفت نداشته است ولي بايد بگويم كه در مورد بانك‌هاي خصوصي بزرگ به نظرم همكاري‌ها شروع شده اما قطعا به زمان بيش‌تري نياز است تا روابط مالي و بانكي ما با اروپا به حد مطلوب برسد. وقتي قراردادهاي مربوط به پروژه‌ها منعقد مي‌شود قطعا با فاينانس همراه خواهد بود و اميدواريم كه اين نوع مذاكرات در مورد پروژه‌ها كه توام با فاينانس هستند به نتيجه برسد.
اين ديپلمات كشورمان با اشاره به همكاري تهران ـ برلين در زمينه خودروسازي با تلاش هاي سفارت جمهوري اسلامي ايران در برلين خاطرنشان كرد: در اين زمينه هم مذاكرات قراردادي بين دايملر با مجموعه ايران خودرو و شركت فولكس واگن در جريان است. فولكس واگن با ايران در حال مذاكره است تا نهايتا كار خود را با شركت ايراني تا پايان سال جاري ميلادي آغاز كند.
او همچنين در مورد پايين آوردن ريسك سرمايه‌گذاري خارجي در ايران هم اين طور توضيح داد كه درجه ريسك سرمايه گذاري در ايران از ۷ به ۶ كاهش پيدا كرده است و اين امر براي كشورهايي كه قصد سرمايه‌گذاري در كشورمان دارند و مي‌خواهند سرمايه‌گذاري خود را بيمه كنند يك مزيت محسوب مي‌شود. طبق پيش‌بيني‌هاي ما در ماه اكتبر كه نشست مجدد كشورهاي OECD برگزار مي‌شود انتظار مي‌رود درجه ريسك سرمايه‌گذاري در ايران به ٥ يا ۴ كاهش يابد.
ماجدي در بخش ديگري از اين گفت‌وگو به پروژهاي مختلفي كه تهران و برلين آنها را در دست بررسي دارند اشاره كرد و افزود: برخي از اين شركتها آماده سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي هستند، به ويژه اين نوع سرمايه‌گذاري‌ها در زمينه پتروشيمي قابل توجه است. قبلا پروژه‌ها فايناس مي‌شدند و بعد خارج مي‌شدند اما اگر ما بتوانيم برخي از پروژه‌ها را به صورت سرمايه‌گذاري مستقيم انجام دهيم قطعا با انتقال تكنولوژي همراه خواهد بود.
سفير كشورمان در پاسخ به اين پرسش كه چقدر در تاخير ورود آلمان‌ها به پروژه‌هاي ايران مي‌توان نبود زيرساخت‌هاي مناسب در كشور را دخيل دانست؟ اظهار كرد: در شرايط پس از برجام اگر بخواهيم كار اساسي و اصولي انجام بدهيم، به نوعي كه مردم در حقيقت تغيير را حس كنند، بايد گام‌هايي براي دراز مدت برداريم. براي مثال تلاش وزارت نفت به طور كامل مشهود است؛ چراكه در زمان محدودي صادرات نفت روزانه به ۲ ميليون بشكه رسيد. با اجراي طرح جديد IPC و سرمايه‌گذاري‌هايي كه در بخش بالادستي انجام مي‌شود، مي‌توان آينده خوبي را براي اين بخش انتظار داشت. هر چند زير ساخت‌ها در داخل كشور در حد مطلوب نيست اما در سطح قابل قبولي است. همچنين بسياري از پروژه هايي كه من از آنها آگاه هستم در جهت افزايش امكانات زير ساخت كشور مثل راه‌آهن، جاده، فرودگاه و بنادر است.
اين ديپلمات كشورمان با تاكيد بر اينكه نبايد پروژه‌هاي بلند مدت يا ميان مدت را فداي كارهاي نمايشي كنيم، گفت: اين يك حقيقت است كه در زمينه اقتصاد نمي‌توانيم پروژه‌هاي بلند مدت خود را فداي سرعت كنيم. ايران قبلا پروژه‌هاي زود بازده را تجربه كرده است و اين پروژه‌ها غير از اينكه تورم ايجاد كرد و در اثر آن منابع مالي در دولت قبلي هدر رفت، دستاوردي برايمان به ارمغان نياورد.
وي ادامه داد: در دولت گذشته تحت عنوان پروژه‌هاي زودبازده ضررهاي مالي فراواني متحمل شديم. ما بايد كاري ريشه‌دار، بلندمدت و با بازده‌هاي ماندگار داشته باشيم به همين دليل كمي بايد تحمل كرد تا پروژه‌هاي بلندمدت به ثمر بنشينند البته نمي‌خواهيم منكر اين مسئله باشيم كه در بخش حقيقي اقتصاد يعني شركتهاي آلماني كه ما پيگير آن هستيم كارها به سرعت پيش نمي‌رود. با اينكه در بخش مالي سرعت مورد انتظار را نداريم اما اين روند روز به روز در حال بهبودي است. بالاخره بايد مردم بدانند كه دولت براي آينده آنان با درايت و با ديد بلند كارها را پيش مي‌برد كه براي بهره‌برداري از نتايج آن ضرورت دارد صبور باشند و همكاري كنند تا در آينده‌اي نه چندان دور نتايج ماندگاري آن را مشاهده كرده و بهره‌مند شوند.
يوسف بن علوي وزير امور خارجه عمان با دكتر محمد جواد ظريف ديدار و گفتگو كرد